در این مقاله قصد داریم تا در مورد دو نوع مهم از صرافی‌ها، یعنی “صرافی متمرکز” و “صرافی غیرمتمرکز” صحبت کنیم. این دو نوع صرافی در دنیای ارزهای دیجیتال (رمزارزها) نقش‌های مختلفی ایفا می‌کنند و تفاوت‌های زیادی در عملکرد و ویژگی‌هایشان دارند. در ادامه به بررسی ۱۰ تفاوت صرافی متمرکز و غیر متمرکز می پردازیم.
صرافی متمرکز
صرافی‌های متمرکز، مانند نامشان، به معنای داشتن یک مرکز کنترلی و مدیریتی هستند. در این نوع صرافی، یک شرکت یا سازمان واحد مسئولیت مدیریت تمام معاملات و امور مالی کاربران را دارد. کاربران از طریق ایجاد حساب کاربری در صرافی متمرکز، می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را خرید و فروش کنند.
مزایای صرافی متمرکز
- راحتی استفاده: کاربران با ساخت حساب در چند مرحله ساده می‌توانند از خدمات این نوع صرافی‌ها بهره‌برداری کنند.
- پشتیبانی: صرافی‌های متمرکز معمولاً پشتیبانی و خدمات مشتری را بهتر ارائه می‌دهند.
معایب صرافی متمرکز
- کنترل مرکزی: به دلیل مرکزی بودن، کاربران از کنترل کامل بر ارزهای خود محروم می‌شوند و صرافی می‌تواند تصمیماتی از قبیل مسدود کردن حساب‌ها یا محدود کردن دسترسی‌ها را اتخاذ کند.
- خطرات امنیتی: زیرا اطلاعات حساب‌ها و ارزها در یک مکان تمرکزی ذخیره می‌شوند، این نوع صرافی‌ها به خطرات امنیتی بیشتری نسبت به هک و دسترسی غیرمجاز تعریض‌تر هستند.
بیشتر بخوانید: بهترین صرافی ارز دیجیتال خارجی
صرافی غیرمتمرکز
صرافی‌های غیرمتمرکز بر اساس اصول توزیع شده عمل می‌کنند. در این نوع صرافی، کاربران بدون نیاز به ایجاد حساب، مستقیماً ارزهای خود را با یکدیگر مبادله می‌کنند. تراکنش‌ها توسط قراردادهای هوش مصنوعی (قراردادهای هوشمند) اجرا می‌شوند.
مزایای صرافی غیرمتمرکز
- کنترل شخصی: کاربران کنترل کاملی بر ارزهای خود دارند و تصمیمات مالی خود را بدون واسطه می‌گیرند.
- امنیت بالا: از آنجا که اطلاعات توسط بلاکچین (یک فناوری امنیتی) ذخیره می‌شود و تراکنش‌ها از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شوند، خطرات امنیتی به حداقل می‌رسد.
معایب صرافی غیرمتمرکز
- پیچیدگی فنی: استفاده از قراردادهای هوشمند و بلاکچین ممکن است برای برخی کاربران پیچیده به نظر برسد.
- کمبود پشتیبانی: به دلیل عدم وجود مرکز کنترلی، پشتیبانی در این نوع صرافی‌ها ممکن است محدودتر باشد.
تفاوت صرافی متمرکز و غیر متمرکز
تا اینجا، دو نوع صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را معرفی کردیم. حالا به تفاوت‌های مهمی که بین این دو نوع وجود دارد، می‌پردازیم:
۱. نهاد ناظر و وجود واسطه:
– در صرافی متمرکز، یک نهاد یا شرکت به عنوان واسطه بین کاربران وجود دارد. این نهاد مسئول مدیریت تراکنش‌ها، کنترل حساب‌ها و اجرای قوانین است.
– در صرافی غیرمتمرکز، نیازی به واسطه ناظر یا مدیریت مرکزی نیست. تراکنش‌ها توسط قراردادهای هوشمند بر بستر بلاکچین انجام می‌شوند و کاربران کنترل کامل بر امور خود دارند.
۲. امنیت:
– صرافی‌های متمرکز به خطرات امنیتی بیشتری از جمله حملات هکری و دسترسی غیرمجاز از طریق واسطه متمرکز، معرض هستند.
– صرافی‌های غیرمتمرکز از طریق بلاکچین و قراردادهای هوشمند امنیت بیشتری را فراهم می‌کنند و خطرات امنیتی کمتری دارند.
۳.نقدینگی:
– صرافی‌های متمرکز به عنوان نتیجه‌ای از مدیریت مرکزی، اغلب نقدینگی بیشتری ارائه می‌دهند و معاملات سریعتر انجام می‌شود.
– در صرافی‌های غیرمتمرکز، به دلیل تراکنش‌ها بر بستر بلاکچین، زمانی برای تایید تراکنش‌ها نیاز است که ممکن است موجب کاهش سرعت معاملات شود.
۴. کنترل و مالکیت:
– در صرافی متمرکز، کاربران مالکیت اصلی ارزهای خود را به شرکت یا نهاد مدیریتی منتقل می‌کنند و تحت کنترل آن‌ها قرار دارند.
– در صرافی غیرمتمرکز، کاربران مالکیت و کنترل کامل بر ارزهای خود دارند و هیچ واسطه‌ای نقش مالکیت را به طور مستقیم ندارد.
۵. تعداد ارزهای دیجیتال:
– صرافی‌های متمرکز معمولاً تعداد محدودتری از ارزهای دیجیتال را پشتیبانی می‌کنند.
– صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل طراحیشان بر بستر بلاکچین، توانایی پشتیبانی از تعداد بیشتری از ارزهای دیجیتال را دارند.
۶. سرعت تراکنش‌ها:
صرافی‌های غیرمتمرکز اغلب بر بستر بلاکچین راه‌اندازی می‌شوند، مانند اتریوم.
افزایش تراکنش‌ها ممکن است باعث کاهش سرعت پردازش در برخی شبکه‌های بلاکچین شود.
در برخی موارد ممکن است تکمیل تراکنش‌ها تا ۱۵ ثانیه یا بیشتر زمان ببرد.
۷. تعداد کاربران:
صرافی‌های متمرکز به دلیل ارائه زیرساخت‌های بهتر معمولاً تعداد کاربران بیشتری دارند.
این تفاوت تا حدی به محبوبیت صرافی‌های متمرکز و تاریخچه آن‌ها نیز برمی‌گردد.
۸. امکانات و ابزارهای معاملاتی:
صرافی‌های متمرکز اغلب مجموعه‌ای گسترده از ابزارهای معاملاتی ارائه می‌دهند، مانند معاملات اسپات، مارجین و فیوچرز.
این صرافی‌ها امکانات مدیریت پرتفوی و ابزارهای جانبی بیشتری فراهم می‌کنند.
۹. قوانین اجرایی:
صرافی‌های متمرکز عمدتاً بر اساس قوانین و مقررات کشورهای مختلف فعالیت می‌کنند و مجوز از نهادهای نظارتی دریافت می‌کنند.
صرافی‌های غیرمتمرکز بر اساس قوانین بلاکچین و بدون نیاز به مجوز از نهادهای نظارتی عمل می‌کنند.
۱۰. کارمزد‌ها:
کارمزد تراکنش‌ها در صرافی‌های متمرکز معمولاً بالاتر است.
کاربران علاوه بر هزینه‌های انتقال دارایی در شبکه بلاکچین، هزینه کارمزد استفاده از خدمات صرافی متمرکز را نیز پرداخت می‌کنند.
در صرافی‌های غیرمتمرکز، فقط هزینه انتقال دارایی در شبکه پرداخت می‌شود.
نتیجه‌گیری
تفاوت‌های صرافی متمرکز و غیرمتمرکز در بحث‌های امنیت، کنترل، سرعت، نقدینگی و امکانات بسته به نیازها و ترجیحات کاربران تاثیر دارد. هر یک از این دو نوع صرافی ویژگی‌ها و مزایا خاص خود را دارند که در انتخاب صرافی مناسب باید به آن‌ها توجه کنیم.
